درس دوم شه مردان
پارسی راهنمایی

شه مردان

مسلم: مسلمان                 مسلمِ اوّل: اوّلین مسلمان.

شه: مخفف شاه به معنی بزرگ. بنا به روایات، اولین مردی که به حضرت پیامبر ایمان آورد، علی(ع) بوده­است.

معنی مصرع دوم: سرمایه­ی ایمان عاشقانه حضرت علی است.

ولا: عشق، محبّت، دوستی          دودمان: ایل و تبار

معنی بیت دوم: زندگی من از محبت و عشق به خاندان و اهل بیت حضرت علی مایه می گیرد و از این جهت است که مانند جواهری ارزشمند درخشان و تابناک شده ام.

کائنات: به معنیِ موجودات، کلّ هستی. جمعِ مونث سالم از کائن و کائنه .

آیین­پذیر: پیرو، مطیع.                 دوده: دودمان، خاندان. سلسله

معنی بیت سوم: فرمایشات حضرت علی، باعث نیرو گرفتن دین اسلام است و همه­ی موجودات از دودمان و خاندان  او اطاعت می­کنند.     قوّت: نیرو.          مبین: آشکار          

دین مبین: دین اسلام         فرموده: فرمایش، سخن.

معنی بیت چهارم: خاک بی مقداری هستم که از مهر و محبت علی مانند آیینه زلال و شفاف شده ام و سینه ام آتشکده ی عشق اوست. این بیت آرایه ی حس آمیزی نیز دارد.

حس آمیزی: خیال انگیز کردن شعر و نوشته های ادبی با آمیختن حواس پنجگانه را حس آمیزی گویند. مثال:

- بوی بهبود در اوضاع جهان می شنوم.                               - من صدای تپش پنجره را می بینم.

اسامی و القاب معروف علی(ع): اسدالله- ابوتراب- ابوالحسن- امیرالمومنین- حیدر کرار . ...

معنی بیت پنجم: کسی که به راز و رمز زندگی آگاهی دارد به اسرار و حکمت اسامی حضرت علی نیز آگاه است.

معنی بیت ششم: حضرت علی دروازه­ی شهر علم است و تمام دنیا زیر پرچم اطاعت اویند.(تلمیح به حدیث پیامبر: انا مدینه العلم و علیّ بابها: من شهر علمم و علی در آن است.)                     حجاز: سرزمین عربستان.

که من شهر علمم علی ام در است                           درست این سخن گفت پیغمبر است.

تلمیح: اگر نویسنده و شاعر در بین کلام به آیه، حدیث، داستان یا حکایتی معروف اشاره کند، از آرایه­ی تلمیح بهره­برده است.

خلیل: دوست          خلیل الله: دوست خدا. لقب حضرت ابراهیم.         بیت هفتم: عشق­ورزی در لحظات سختی و معنی بیت هفت: دشواری خوش و شیرین است و مانند ابراهیمِ خلیل­الله باید با عشق از شعله­ها گل چید و آتش را به گلستان تبدیل کرد. تلمیح به داستان حضرت ابراهیم که نمرود(پادشاه وقت) او را به آتش انداخت ولی آتش به فرمان خداوند برای ابراهیم سرد و گلستان شد.(یا ناراٌ کونی برداٌ و سلاماٌ).

معنی بیت هشتم: اگر نمی توان در این دنیا مانند مردان زندگی مردانه داشت ولی می توان مانند مردان شهادت را در آغوش کشید. تلمیح به نوع شهادت علی (ع) دارد.


نکته ی ادبی درس دوم

تلميح                                                                                                            

در لغت به معنای«به گوشه­ي چشم نگاه کردن». شاعر يا نويسنده گاهي براي زيباتر ساختن سخن و تأثيرگذاري بيش­ترِ آن، به اشاره و غيرِ مستقيم از آيات، روايات، احاديث، داستان­ها و روي­دادهاي مهمّ تاريخي و ... استفاده مي­کند

به اين شيوه­ي بهره­گيري از کلام، «تلميح» مي­گويند.

کتاب درسي:

نه محقّق بُود نه دانشمند

چارپايي بر او کتابي چند                                             «سعدي»

تلميح به آيه­ي 5 سوره­ي جمعه«مثلُ­الّذين حملوا التّوراتَ ثمَّ لَم يحملوها کمثلِ الحمارِ يحملُ الاسفار»حال کساني که عمل کردن به تورات بر دوش آن­هاست ولي به آن عمل نمي­کنند، مثل خري است که چند کتاب بر دوش خود حمل مي­کند(بدون آن­که از آن­ها باخبر باشد).

**

ذات او دروازه­ي شهر علوم

زيرِ فرمانش حجاز و چين و روم

*

که من شهرِ علمم عليّ­ام در است

درست اين سخن گفتِ پيغمبر است                              «فردوسي»

خود ارزيابي

در بيت­هاي زير آرايه­­ي تلميح را مشخّص کنيد:

خليل آتشين سخن! تبر به دوشِ بت­شکن!

خداي ما دوباره سنگ و چوب شد، نيامدي!

**

«سياوش»­وار بيرون آمدم از امتحان، گرچه

دلِ «سودابه»­سانت هرچه آتش بود، با خود داشت                      «محمّدعلي بهمني»

**

عشق با دشوار ورزيدن خوش است

چون خليل از شعله گل چيدن خوش است

**

افتد اگر گذارِ خليل اندر آن مقام

قربان کند دوباره پسر در مناي توس

**

من از کدامين رُستمت تاوان بگيرم؟

اي قلبِ خنجر خورده، سهرابي­ترينم!                                    «نادر بختياري»

**

دوباره پلکِ دلم مي­پد، نشانه­ي چيست؟

شنيده­ام که مي­آيد کسي به مهماني                                    «قيصر امين­پور»

**

من از اين سمت مي­بينم سواري را و اسبي را

افق­ها سبز در سبزند و او فانوس در دست است

 


گروه کلمات املایی درس دوم

کائنات و هستي- اقبال لاهوري- حجاز و چين- دين مبين- مبيّن اسلام- قوت غالب- قوّت و نيرو- سرّ اسما- دوده و دودمان- ولاي علي- اشاره و تلميح- صف مقدّم- مقدمِ حاضرین- خليل­الله- تأثيرگذاري- احاديث و روايات- شيوه­ي بهره­گيري- تشخيص تفاوت- تشديد و مشدّد.




AxGiG,عکس گیگ پایگاه آپلود عکس ویژه وبلاگنویسان
نوشته شده در تاريخ شنبه 8 بهمن 1390برچسب:, توسط گروه وبلاگ نویسی دوم راهنمایی |